Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yeni verileri, temiz enerjideki artış nedeniyle küresel enerjiye bağlı karbon emisyonlarının 2023’te yavaşladığını ortaya koyuyor.
Yeni IEA analizi, küresel enerji bağlantılı karbondioksit (CO2) emisyonlarının 2023’te bir önceki yıla göre daha az arttığını gösteriyor. IEA’ya göre, temiz enerji teknolojileri olmasaydı, son beş yılda karbon emisyonlarındaki küresel artış üç kat daha fazla olurdu.
Analize göre, emisyonlar, bir önceki yılki 490 milyon tonluk artışa kıyasla 2023 yılında 410 milyon ton veya yüzde 1,1 oranında artarak 37,4 milyar tonluk rekor seviyeye ulaştı. Çin’de, ABD’de ve diğer bazı ekonomilerde aşırı kuraklık nedeniyle hidroenerjide yaşanan olağanüstü eksiklik, ülkelerin bu açığı kapatmak için büyük ölçüde fosil yakıt alternatiflerine yönelmesiyle 2023’te emisyonlarda yüzde 40’tan fazla artışa neden oldu.
Gelişmiş ekonomiler, 2023’te GSYİH’ları artarken karbon emisyonlarında rekor bir düşüş gördü. Emisyonları son 50 yılın en düşük seviyesine gerilerken, kömür talebi de 1900’lerin başından bu yana görülmeyen seviyelere geriledi. Gelişmiş ekonomilerin emisyonlarındaki düşüş, güçlü yenilenebilir enerji dağıtımı, kömürden gaza geçiş, enerji verimliliği iyileştirmeleri ve daha yumuşak endüstriyel üretimin birleşiminden kaynaklandı. Geçtiğimiz yıl, gelişmiş ekonomilerdeki elektrik üretiminin en az yarısının düşük emisyonlu kaynaklardan geldiği ilk yıl oldu. 2019’dan 2023’e kadar temiz enerjideki büyüme, fosil yakıtlardaki büyümenin iki katıydı.
IEA analizi, son beş yılda temiz enerji teknolojilerinin yaygınlaşmasının, fosil yakıtlara olan talepteki artışı önemli ölçüde sınırladığını ve bu on yılda fosil yakıtlardan uzaklaşmayı hızlandırma fırsatı sağladığını gösteriyor. Analize göre, rüzgâr ve güneş enerjisinin 2019’dan bu yana dünya çapındaki elektrik sistemlerinde kullanılması, Hindistan ve Endonezya’nın elektrik sektörlerinin toplamına eşdeğer miktarda yıllık kömür tüketimini önlemek ve yıllık doğal gaz talebini Rusya’nın savaş öncesi Avrupa Birliği’ne doğal gaz ihracatına eşdeğer miktarda azaltmak için yeterli oldu.2023 yılında dünya genelinde her beş yeni otomobil satışından birine karşılık gelen, yollardaki elektrikli otomobil sayısının artması da petrol talebinin (enerji içeriği açısından) salgın öncesi seviyelerin üzerine çıkmasını önlemede önemli bir rol oynadı.
Temiz Enerji Piyasası Monitörü, temiz enerji dağıtımının gelişmiş ekonomilerde ve Çin’de aşırı derecede yoğunlaştığını gösteriyor ve yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde temiz enerji yatırımını ve dağıtımını artırmak için daha fazla uluslararası çabaya duyulan ihtiyacın altını çiziyor.
IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “Temiz enerjiye geçiş son beş yılda bir dizi stres testinden geçti ve dayanıklılığını gösterdi. Bir salgın, enerji krizi ve jeopolitik istikrarsızlık, daha temiz ve daha güvenli enerji sistemleri inşa etme çabalarını raydan çıkarma potansiyeline sahipti. Bunun yerine birçok ekonomide tam tersini gördük. Temiz enerjiye geçiş, küresel enerji talebinin 2023’te 2022’ye göre daha güçlü artmasına rağmen hızla devam ediyor ve emisyonları dizginliyor. Aralık ayında Dubai’de düzenlenen COP28’de yaklaşık 200 ülkenin verdiği taahhütler, dünyanın emisyonları aşağı doğru bir yörüngede azaltmak için ne yapması gerektiğini gösteriyor.En önemlisi, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerin temiz enerji yatırımlarını artırmasını sağlamak için çok daha fazla çabaya ihtiyacımız var.” dedi.
Kaynak: Temizenerjiorg
